Deze blog gaat over interessante wetenschappelijke wetenswaardigheden over muziek. Het thema wetenschap en muziek is zeker ook verbonden met de bevlogen en enthousiaste Neuropsycholoog Erik Scherder. Erik Scherder is dan ook te gast in deze blog. Je leest van hem alles over de relatie tussen muziek en hersenen en waarom muziek jou in beweging brengt.
Muziek heeft ook een helende werking en wordt daarom in de zorg steeds meer toegepast. Muziek en zorg is sinds de Jerusalema Challenge onlosmakelijk met elkaar verbonden. Kijk naar één van de eerste video’s die als dance challenge is geüpload. Daar wordt je brein vrolijk van!
Meer muziek op school
Neuropsycholoog Erik Scherder heeft zich verdiept in de relatie tussen muziek en hersenen. Muziek levert namelijk een unieke bijdrage aan de ontwikkeling van hersenen zegt de hoogleraar. Daarom pleit Scherder voor meer muziek op school, want muziek bevordert ook je creativiteit. “Dans is de top van de verrijking omdat dit bewegen, muziek en denksport combineert. Het optimum zou zijn om naast muziek ook dans te integreren in het onderwijs. Dit komt de ontwikkeling van kinderen zeer ten goede.” Aldus Scherder.
“Muziek zorgt voor een grotere activiteit in het hersengebied dat zintuiglijke prikkels bundelt binnen een emotionele context. Daardoor ervaar je diepe emoties zoals intens geluk diep verdriet en ontroering. Intense gevoelens komen in het dagelijks leven niet zoveel voor. Via muziek kun je die elke dag ervaren”.
De invloed van muziek op het brein
“Er zijn tal van onderzoeken die de positieve invloed ‘bewijzen’ van muziek op het brein en gedrag. De reactie op muziek gaat vanuit het gehoorgebied alle kanten op. Het zorgt ervoor dat in de hersenen van alles tegelijk gebeurt. Het prikkelt hersengebieden die betrokken zijn bij onder meer emotie, motoriek, geheugen en taal. Muziek activeert, ontspant, maakt vrolijk of juist verdrietig”. Aldus Neuropsholoog Rebecca Schaefer.
Zie hieronder een gastoptreden van Erik Scherder op de site van Rep en Roer Musicals. Rep en Roer is een productiebedrijf dat gespecialiseerd is in het maken van vrolijke afscheidsmusicals voor basisscholen (groep 8). “Erik Scherder vertelt ons wat het met je hersenen doet als je bezig bent met muziek, dans en drama. Kortom: wat zijn de effecten van het instuderen en uitvoeren van een musical op ons brein?”.
“Muziek raakt je: het doet je verwonderen, verbazen, emotioneren, herinneren, het verbindt je met anderen. Muziek grijpt in op de diepste structuren in het brein. We leren het zelfs eerder dan taal”. Aldus Erik Scherder. De breinwetenschapper signaleert de laatste jaren een stroomversnelling in de neurowetenschappelijke ontdekkingen over de gunstige effecten van muziek. Of het nu Bach of Beyoncé is, muziek maakt ons gezonder, aardiger en stabieler.
Muziek brengt je in beweging
Waarom ga je vanzelf bewegen als je muziek hoort. Waarom kan muziektherapie bepaalde hersenproblemen oplossen. En hoe komt het dat je blijer wordt als je ouder wordt. Zie hieronder het filmpje waarin Erik Scherder het allemaal vertelt.
“Muziek brengt je dus in beweging en als je meer beweegt dan dan heeft dit een positief effect op je ‘executieve functies’ van onze hersenen. Deze functies zijn nodig om activiteiten te plannen en aan te sturen, impulsen te beheersen en initiatief te kunnen nemen. Allemaal functies die we nodig hebben om zelfstandig te functioneren”.
Singing in the brain
Erik Scherder speelt zelf ook een muziekinstrument, de viool. Dat gaat vrij moeizaam, maar het oefenen stimuleert zijn hersenen. Bovendien wordt hij er fit en gelukkig van, aldus Scherder. Muziek, op wat voor manier dan ook beleefd, professioneel of zomaar, passief of actief, kan wonderen doen. In zijn boek Singing in the brain beschrijft Scherder hoe.
In dit populair wetenschappelijke boek vertelt Scherder wat het effect is van muziek op het brein. Hij gaat daarbij in op de invloed van muziek bij emoties als angst en pijn, maar legt ook uit wat er gebeurt als mensen met hersenaandoeningen, zoals Dementie, Parkinson en Autisme, muziek luisteren. Daarnaast geeft hij antwoord op vragen als ‘Waarom wordt een liedje een hit?’ en ‘Waarom houden we van droevige muziek?’
Muziek gebruiken in de zorg
Muziek heeft een helende werking: het kan stress verlagen en pijn verzachten. Daarmee is het in potentie een effectief, veilig en goedkoop middel tegen allerlei klachten. Een onderzoeksgroep van de het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) bekijkt bijvoorbeeld hoe livemuziek de pijnbeleving van patiënten op de chirurgieafdeling van het ziekenhuis beïnvloedt.
Dansen is goed voor het brein
Dansen is goed voor het brein, je beleeft er plezier aan en zorgt voor meer zelfvertrouwen. Dansen is een laagdrempelige vorm van bewegen. Iedereen kan meedoen! Het is niet alleen leuk, je haalt er ook herinneringen mee op én het brengt een gesprek op gang.
Over dansen gesproken. Wie kent niet “Brand New Day” van de musical The Wiz. Daar wordt gedanst, gezongen en plezier gemaakt. Wanneer je ziet dat anderen plezier maken dan heeft dit ook weer een positieve effect op jouw brein. Diana Ross , Michael Jackson , Nipsey Russell , Ted Ross .
Dansen stimuleert je motorische vaardigheden en zorgt voor en betere doorbloeding van de hersenen. Erik Scherder: “Uit lichamelijk onderzoek is gebleken dat muziek onze hartslag verlaagt, de bloeddruk laat dalen, de spieren ontspant, pijn kan verlichten, de productie van stresshormonen afremt, ons makkelijker in slaap kan doen vallen, en dat zelfs het immuunsysteem er beter door kan gaan functioneren. Wie veel naar muziek luistert, loopt dus minder kans ziek te worden”.
Creatief bewegen met muziek
Dansen is dus ook gezond. Dans is net als muziek waardevol om toe te passen in de zorg. Speciaal voor zorgprofessionals in de langdurige zorg is een training ontwikkeld om met muziek mensen creatief te laten bewegen. Het gaat om kwetsbare mensen met bijvoorbeeld MS, een verstandelijke beperking, syndroom van down, Parkinson of dementie. De dans- en beweegoefeningen zorgen ervoor dat je emotioneel, cognitief, fysiek en sociaal sterker wordt.
De Jerusalema Challenge
Het afgelopen najaar van 2020 zijn er heel wat video’s verschenen van enthousiast zorgpersoneel dat een dansje waagt op het het nummer Jerusalema van de Afrikaanse muzikant Master KG. In het nummer, dat in december 2020 als muziekvideo uitkwam, wordt er flink gedanst. Het lied is de oorsprong van de challenge die de hele wereld over is gegaan.
Eén van de eerste video’s die als dance challenge is geüpload, is die van een Angolese dansgroep in februari van 2020. De mannen en vrouwen chillen met een bord eten en besluiten er ‘spontaan’ een dansje aan te wagen. De toon is gezet, want een paar maanden later volgt de volgende dansgroep die zich aan het nummer waagt.
Challenge is een symbool van hoop
Het Deventer Ziekenhuis zorgde met het zorgpersoneel voor de eerste Nederlandse online bijdrage voor de Jerusalema challange: “veel ziekenhuizen in Nederland willen even een verzetje en grijpen de challenge aan om het personeel een momentje van rust en ontspanning te geven. Het Zuid-Afrikaanse nummer Jerusalema van Master KG is uitgegroeid tot ‘symbool van hoop in deze zware periode’ en wordt nu ook gelinkt aan de coronacrisis. Daarom doen de medewerkers van het Deventer Ziekenhuis graag mee!” Deze reactie schreef het ziekenhuis bij de video. Helaas is het leuke fimpje ‘Jerusalema Deventer Ziekenhuis African MIX’ niet meer op YouTube te zien.
Helaas is het leuke filmpje ‘Jerusalema Deventer Ziekenhuis African Mix’ niet meer op YouTube te zien. Daarom vind je hieronder een ander leuk filmpje Deze medewerkers hebben met liefde en plezier gedanst. Door het meedoen aal de Jerusalema challange hopen wij het gevoel van saamhorigheid en kracht uit te stralen. Voor iedereen die in de zorg werkten voor de rest van de wereld. Stay strong, keep safe!”.
Jerusalema vertaald in het Nederlands
Zie hieronder het originele YouTube filmpje van Jerusalema: meer dan 500 miljoen x bekeken. Zangeres Nomcebo zingt in het nummer dat Jeruzalem haar thuis is en dat de plek waar ze nu woont niet zo goed bevalt. De tekst van het nummer bestaat maar uit een paar zinnen die steeds herhaald worden. De Nederlandse tekst luidt: Bescherm me – Loop met me mee – Laat me hier niet achter – Mijn plek is niet hier – Mijn koninkrijk is niet hier – Bescherm me – Ga met me mee. Bescherm me, bescherm me, bescherm me. Laat me niet achter. Dat is de hele tekst van het nummer.
0 reacties